Πολύ συχνά ακούμε τον όρο «τεστ γονιμότητας», χωρίς να ξέρουμε σε τί ακριβώς αφορά. Υπάρχει άραγε ένα τεστ, που μπορούμε να το κάνουμε ίσως στην ευκολία και διακριτικότητα του προσωπικού μας χώρου και που μπορεί να δείξει αν μπορούμε να κάνουμε παιδιά; Αν έχουμε δηλαδή οι γυναίκες την ικανότητα να συλλάβουμε και αν οι άνδρες έχουν την ικανότητα να γονιμοποιήσουν.
Σε αυτόν τον τομέα, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά στη μέτρηση της γονιμότητας ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες. Για τις γυναίκες, η διαδικασία είναι μεγάλη, πολύπλοκη και ευμετάβλητη. Για τους άνδρες συνήθως είναι πολύ πιο απλά τα πράγματα.
Πως γίνεται ο έλεγχος γονιμότητας στους άνδρες
Ξεκινώντας από την πιο απλή περίπτωση των ανδρών. Η συμμετοχή του αρσενικού στη διαδικασία της γονιμοποίησης περιορίζεται στην παραγωγή σπερματοζωαρίων. Εφόσον λοιπόν η αξιολόγηση της γονιμότητας για τους άνδρες μπορεί να βασιστεί σε έναν παράγοντα, μπορούμε πολύ εύκολα να τη μετρήσουμε. Αυτή η μέτρηση γίνεται είτε σε εργαστήριο (Σπερμοδιάγραμμα) είτε με τεστ ανδρικής γονιμότητας που μπορεί να γίνει στο σπίτι. Και στις δύο μεθόδους, ελέγχονται τα σπερματοζωάρια μετρώντας πόσα από αυτά είναι ζωντανά και κινούμενα. Εφόσον τα ζωντανά και κινούμενα σπερματοζωάρια είναι πάνω από το όριο γονιμότητας όπως το έχει ορίσει ο ΠΟΥ, τότε το σπέρμα ονομάζεται γόνιμο και επομένως μπορεί εύκολα να γονιμοποιήσει. Η παραγωγή των σπερματοζωαρίων γίνεται συνεχώς, αναπληρώνοντας το απόθεμα των σπερματοζωαρίων και επομένως την ικανότητα γονιμοποίησης των ανδρών, μερικές φορές μέχρι σε πολύ προχωρημένη ηλικία.
Ποια είναι η διαδικασία της γυναικείας γονιμότητας
Για τη γυναίκα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά και πιο πολύπλοκα. Θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τη διαδικασία της γυναικείας γονιμότητας, όσο το δυνατόν πιο απλά και κατανοητά γίνεται. Κατ’ αρχάς, οι γυναίκες γεννιούνται με συγκεκριμένο αριθμό ωοθυλακίων τα οποία και «ξοδεύουν» κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Τα ωοθυλάκια είναι τα αβγά, που μέσα τους υπάρχει το ωάριο, ο θηλυκός γαμέτης. Το ωάριο θα απελευθερωθεί από το ωοθυλάκιο μέσω της διαδικασίας της ωορρηξίας και θα πρέπει να ενωθεί με ένα σπερματοζωάριο, που είναι ο αρσενικός γαμέτης, ώστε να πραγματοποιηθεί η σύλληψη, δηλαδή το σπερματοζωάριο να γονιμοποιήσει το ωάριο.
Ποιες διαδικασίες προηγούνται ώστε να φτάσει ο γυναικείος οργανισμός να κάνει ωορρηξία
Τα ωοθυλάκια βρίσκονται μέσα στις 2 ωοθήκες, σε πολύ πρώιμη κατάσταση. Ο γυναικείος οργανισμός, για να καταφέρει να φτάσει σε ωορρηξία, χρησιμοποιεί ένα πλήθος διαδικασιών και ορμονών ώστε να «ξυπνήσει» κάποια από αυτά τα ωοθυλάκια, κάθε μήνα, και να προσπαθήσει να ωθήσει ένα από αυτά σε ωορρηξία. Έπειτα, θα πρέπει αυτό το ωάριο να κινηθεί μέσα από τη σάλπιγγα, με προορισμό τη μήτρα. Μέσα στη σάλπιγγα θα πρέπει να υπάρχουν τα σπερματοζωάρια, τα οποία θα προσπαθήσουν να εισέλθουν μέσα στο ωάριο, ώστε να το γονιμοποιήσουν, δηλαδή να εκχύσουν μέσα του το αρσενικό γενετικό υλικό, το οποίο θα ενωθεί με το θηλυκό γενετικό υλικό που υπάρχει μέσα στο ωάριο. Αν αυτό γίνει εφικτό, το γονιμοποιημένο πλέον ωάριο θα «πέσει στη μήτρα», θα επικολληθεί στα τοιχώματά της (ενδομήτριο) και θα ξεκινήσει η διαδικασία της εγκυμοσύνης. Αν δεν καταφέρει κάποιο σπερματοζωάριο να γονιμοποιήσει το ωάριο μέσα στο γόνιμο παράθυρο, τότε η μήτρα θα το αποβάλει μαζί με μέρος του βλεννογόνου του ενδομήτριου, μέσω της διαδικασίας της εμμήνου ρύσεως (περιόδου). Η ιατρική επιστήμη έχει ομαδοποιήσει όλη αυτή τη διαδικασία και την έχει ονομάσει «εμμηνορυσιακό κύκλο» ή «καταμήνιο κύκλο» ή κοινώς «κύκλο».
Ο κύκλος διαρκεί περίπου 28 ημερολογιακές ημέρες, αν και υπάρχουν πολύ μικρότεροι και πολύ μεγαλύτεροι κύκλοι. Ο κάθε νέος κύκλος ξεκινάει την ημέρα της περιόδου. Δηλαδή η πρώτη μέρα του νέου κύκλου είναι η πρώτη μέρα περιόδου. Επιπλέον ο κάθε κύκλος διαιρείται σε φάσεις, κατά τις οποίες ο οργανισμός κάνει πολύ διαφορετικές εργασίες, χρησιμοποιώντας διαφορετικές ορμόνες.
Στην πρώτη φάση του κύκλου, την ωοθυλακική φάση, ο οργανισμός προετοιμάζει έναν αριθμό ωοθυλακίων. Μετά γίνεται η ωορρηξία, όπως περιγράφεται πιο πάνω. Η επόμενη φάση του κύκλου ονομάζεται ωχρινική φάση και διαρκεί από την ωορρηξία μέχρι την ημέρα της επόμενης περιόδου. Είναι λοιπόν προφανές ότι η μέτρηση της γυναικείας γονιμότητας ως απόλυτη έννοια, δεν είναι αποτέλεσμα μιας και μόνο μέτρησης.
Τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα για να αξιολογήσει τη γονιμότητά της
Κατ’ αρχάς μπορεί να κάνει τον λεγόμενο προγεννητικό έλεγχο. Δηλαδή να δει ότι όλα τα συστήματα είναι υγιή και λειτουργικά. Αυτό γίνεται στο γυναικολογικό εργαστήριο και αποτελείται από γυναικολογικό υπέρηχο, μέτρηση ορμονών, σαλπιγγογραφία (εφόσον χρειαστεί), κλπ. Εφόσον αυτές οι εξετάσεις δεν αποκαλύψουν κάποιο τυχόν πρόβλημα, τότε η μόνη εξέταση που πρέπει να γίνεται όσο διαρκούν οι προσπάθειες του ζευγαριού για εγκυμοσύνη, είναι η εξέταση της ημέρας της ωορρηξίας. Κατά αυτήν την έννοια, τα τεστ ωορρηξίας μπορούν να θεωρηθούν ως τεστ γονιμότητας για τις γυναίκες καθώς όταν το τεστ ωορρηξίας είναι θετικό, αυτό δείχνει ότι η γυναίκα μπήκε στη γόνιμη φάση της και θα πρέπει να επικεντρώσει τότε τις προσπάθειες για εγκυμοσύνη.
Αν λοιπόν η γυναίκα πάρει καλά αποτελέσματα από τα τεστ προγεννητικού ελέγχου και από τον γυναικολόγο της, τότε θα πρέπει να εντοπίζει την ωορρηξία της σε κάθε κύκλο και να έχει επαφές στο γόνιμο παράθυρό της. Έτσι θα αυξηθούν κατά πολύ οι πιθανότητες για εγκυμοσύνη.
